Het Merkske is een beekdallandschap tussen het Nederlandse Baarle-Nassau en het Vlaamse Hoogstraten. Het kleinschalig cultuurlandschap kenmerkt zich door een mozaïek van heidevelden, natte bloemrijke graslanden, akkers en bosjes rondom het 16 kilometer lange, kronkelende beekstelsel van het Merkske. De vele zandpaden bieden een rijke variatie aan plant- en diersoorten en maken het natuurgebied een paradijs voor de wandelaar en natuurliefhebber.
 
Een van de kenmerken van dit mooie beekdallandschap zijn de graslanden omheind door hakhoutwallen. Deze zijn oorspronkelijk door boeren aangelegd als erfafscheiding, veekering en als bron van hout. Met het verdwijnen van de houtkachels was het hout steeds minder nodig. Dat is de belangrijkste reden dat de houtwallen in verval raakten. Veel hagen die op de kaart van 1900 staan zijn verdwenen. Zo’n haag was vaak een scheiding tussen graslanden. Om grotere stukken grasland te creëren voor meer vee, werden stukken land en hagen verwijderd.
 
Een andere vorm van de cultuurhistorie dat verdwenen is zijn de akkerflora. Dit is een benaming voor wilde planten die spontaan voorkomen op akkers. Tot de jaren 1950 waren de meeste akkers kleurig en bloemrijk. De landbouw was kleinschalig met weinig of geen kunstmest, geen pesticiden, veel handenarbeid, ondiepe grondbewerking en een beperkt machinepark. Vanwege de intensivering in de landbouw zijn vooral sinds 1950 tal van typische akkerkruiden sterk achteruitgegaan of volledig verdwenen. Volledige akkerflora-gemeenschappen met duizenden exemplaren van bijvoorbeeld het groot spiegelklokje, korensla, wild ridderspoor, akkerogentroost en valse kamille zijn in het Merkske niet meer te vinden. En dat is jammer, want een gebied met een grote diversiteit aan akkerflora bevat een rijke biodiversiteit. Het floreert er van de bijen, kevers, sprinkhanen, (nacht)vlinders, zweefvliegen, kleine zoogdieren. En zij dienen weer als voedsel voor o.a. de geelgors, wielewaal, graspieper en grauwe klauwier.

Om het cultuurhistorisch landschap in het Merkske in ere te herstellen en om de biodiversiteit van het gebied te vergroten wil Staatsbosbeheer de voormalige akkers inzaaien met akkerflora en de houtwallen terug planten op de oorspronkelijke plek.
 
Voor het herstel van het cultuurhistorische landschap in het Merkske is € 20.000 nodig, waarvoor Staatsbosbeheer geen financiering krijgt. Met behulp van bedrijven, fondsen en bezoekers van het Merkske hopen we dit geld op te halen. Donateurs die € 100 of meer doneren mogen helpen met de aanplant van de boompjes.

Vind je het ook belangrijk dat het cultuurhistorisch landschap in het Merkske wordt hersteld en je straks kan genieten van de bloemenpracht op de akkers of van een jagende grauwe klauwier? Doe dan mee en doneer!
 
  Helmut van Pelt
  Boswachter van dit project